کتامین، یک داروی بیهوش‌کننده و سایکدلیک است که در دهه ۱۹۶۰ توسط شرکت دارویی پارک دیویس تولید شد. این دارو به عنوان یک بیهوش‌کننده عمومی معرفی شد اما به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد این دارو به سرعت مورد توجه قرار گرفت. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر ویژگی‌ها، کاربردها، و مخاطرات کتامین می‌پردازیم.
کتامین در دهه ۱۹۶۰ در بلژیک به عنوان یک داروی بیهوشی برای حیوانات شروع به کار کرد. در سال ۱۹۷۰، FDA آن را به عنوان یک بیهوش‌کننده برای انسان‌ها تأیید کرد. این دارو در جنگ ویتنام برای درمان سربازان مجروح در میدان‌های جنگ استفاده شد.
اما به مرور پزشکان متوجه شدند که این دارو تأثیرات قوی علیه افسردگی و افکار خودکشی دارد. کتامین باعث ایجاد تجربه‌ای میشود که پزشکان آن را “تجربه جداشدگی” می‌نامند و دیگران به آن “تریپ” یا سفر نیز می‌گویند. به همین دلیل کتامین به عنوان یک داروی سایکدلیک نیز که به روش های مختلف قابل استفاده است معروف شد.
دکتر جان کریستال، رئیس روان‌پزشکی در بیمارستان ییل-نیوهاون یکی از محققان پیشرو در اثرات ضدافسردگی کتامین میگوید: “کتامین می‌تواند احساسات غیرواقعی، تحریف‌های بصری و حسی، احساسات تحریف‌شده در مورد بدن، افکار و باورهای موقت غیرمعمول و سرخوشی یا حالت شادمانی ایجاد کند.”
تریپ کتامین حدود ۲ ساعت طول می‌کشد. اما خطرات جدی‌ای مرتبط با استفاده از کتامین وجود دارد که به همین دلیل باید فقط تحت نظارت پزشک داده شود. جدی‌ترین این خطرات شامل بیهوشی، فشار خون بالا و تنفس خطرناکاً آهسته است. این دارو همچنین می‌تواند مشکلات طولانی‌مدتی مانند زخم‌ها و درد در مثانه، مشکلات کلیوی، درد معده، افسردگی و حافظه ضعیف ایجاد کند. کتامین می‌تواند برای افرادی که الکل سوءاستفاده می‌کنند یا در حالت مستی مصرف می‌کنند، کشنده باشد.
اما پتانسیل این دارو به عنوان درمانی برای افسردگی و پادزهری برای افکار خودکشی توجه محققان را به خود جلب کرده است. آنها این دارو را در محیط‌های بالینی کنترل‌شده برای درمان افسردگی مقاوم به درمان و سایر شرایط بررسی و استفاده کرده‌اند.
استفاده تفریحی از کتامین قطعاً درمانی برای افسردگی نیست. اما پزشکان یک پروتکل برای استفاده تحت نظارت پزشکی توسعه داده‌اند که ممکن است به افرادی که از داروهای دیگر نتیجه نمی‌گیرند، کمک کند.
ویژگی‌ها و عملکرد کتامین
مکانیزم عمل: کتامین به عنوان یک آنتاگونیست گیرنده NMDA (N-methyl-D-aspartate) عمل می‌کند. این گیرنده‌ها نقش مهمی در انتقال پیام‌های عصبی و پلاستیسیتی عصبی دارند. با مسدود کردن این گیرنده‌ها، کتامین می‌تواند تجربیات سایکدلیک و تغییرات در ادراک و آگاهی ایجاد کند.
تاثیرات: کتامین می‌تواند تجربه‌های سایکدلیک مانند تغییرات در ادراک زمان و فضا، حالت‌های دگرگونی ذهنی، و هالوسیناسیون‌ها ایجاد کند. این تاثیرات ممکن است شامل احساسات جداشدگی از بدن و تجربه‌های معنوی باشد.
استفاده‌های پزشکی
از کتامین برای بیهوشی یا مسکن و همچینین درمان افسردگی استفاده میشود.
بیهوشی: کتامین به طور گسترده‌ای در جراحی‌های کوچک و بزرگ، به ویژه در کودکان و بیماران دارای مشکلات قلبی، به عنوان یک داروی بیهوش‌کننده استفاده میشود. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد کتامین این است که برخلاف سایر بیهوش‌کننده‌ها، فشار خون را افزایش می‌دهد و به همین دلیل آن را برای استفاده در بیمارانی که مشکلات قلبی دارند، مناسب می‌کند.
مسکن: در دوزهای پایین‌تر، کتامین می‌تواند به عنوان یک مسکن مؤثر برای دردهای شدید، مانند دردهای پس از جراحی، مورد استفاده قرار گیرد.
درمان افسردگی: یکی از مهم ترین استفاده ها از کتامین در درمان افسردگی است. کتامین در دوزهای پایین‌تر به عنوان یک درمان سریع‌الاثر برای افسردگی مقاوم به درمان و افسردگی حاد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درمان معمولاً به صورت تزریق داخل وریدی انجام میشود و می‌تواند تأثیرات مثبتی در کاهش سریع علائم افسردگی داشته باشد.
استفاده‌های سایکدلیک
تجربیات سایکدلیک: در دوزهای بالاتر، کتامین می‌تواند تجربه سایکدلیک قدرتمندی ایجاد کند که ممکن است به عنوان نوعی مراقبه عمیق یا تجربه معنوی توصیف شود.
عوارض جانبی کتامین
استفاده از کتامین می‌تواند باعث توهم ، سرگیجه، تهوع، افزایش فشار خون، و تپش قلب شود. این عوارض معمولاً در زمان پس از استفاده دارو رخ می‌دهد و ممکن است به طور موقت تجربه‌های ناخوشایندی ایجاد کند. همچنان استفاده مکرر و بی‌رویه از کتامین می‌تواند به مشکلات ادراری، مشکلات حافظه منجر شود. مشکلات ادراری می‌توانند شامل درد شدید در هنگام ادرار، نیاز مکرر به ادرار کردن، و آسیب به مثانه باشند.
تجربه ایلان ماسک در درمان با کتامین
ایلان ماسک، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت‌های تسلا و اسپیس‌اکس، یکی از شخصیت‌های معروفی است که به دلیل استفاده از کتامین برای درمان افسردگی مورد توجه قرار گرفته است. ماسک از کتامین به عنوان یک درمان جایگزین برای افسردگی مقاوم به درمان استفاده کرده است، و این موضوع باعث شده تا بحث‌ها و تحقیقات پیرامون استفاده از این دارو برای مشکلات روانی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
استفاده ماسک از کتامین، نمونه‌ای از بهره‌برداری از داروهای غیر سنتی برای درمان مشکلات روانی است. کتامین به دلیل اثرات سریع و قوی خود در کاهش علائم افسردگی، به ویژه در بیمارانی که به درمان‌های سنتی پاسخ نمی‌دهند، شناخته شده است. با این حال، استفاده از این دارو نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارد تا از عوارض جانبی کوتاه‌مدت و بلندمدت آن، مانند سرگیجه، هالوسیناسیون، و خطر اعتیاد، جلوگیری شود. تجربه ماسک نشان می‌دهد که کتامین می‌تواند یک گزینه مؤثر برای درمان افسردگی باشد، اما همچنان نیاز به تحقیقات بیشتر و نظارت دقیق پزشکی دارد.
نکات ایمنی در استفاده کتامین
استفاده از کتامین باید همیشه تحت نظر پزشک و با دوزهای مشخص انجام شود تا از عوارض جدی جلوگیری شود. این نظارت می‌تواند شامل مانیتورینگ دقیق بیمار در طول و پس از درمان باشد. کتامین برای افرادی با تاریخچه بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، یا مشکلات روانی مانند اسکیزوفرنی توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند علائم این بیماری‌ها را تشدید کند.
آیا کتامین برای درمان مشکلات روانی ایمن و موثر است؟
کتامین دارای اثرات نامشخص و عوارض جانبی جدی است که می‌تواند به مرگ منجر شود. شواهد علمی کافی برای تایید اثرات آن در درمان مشکلات روانی وجود ندارد و بسیاری از مطالعات تنها به نتایج کوتاه‌مدت تمرکز دارند.
چگونه کتامین باید استفاده شود؟
کتامین باید در محیط‌های کنترل‌شده و بالینی استفاده شود، اما در حال حاضر در محیط‌های غیر بهداشتی و با استفاده خانگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که بسیار خطرناک است.
آیا کتامین اعتیاد آور است؟
اگرچه شواهد کافی برای اثبات اعتیادآوری آن وجود ندارد، اما خطر اعتیاد وجود دارد.
خطرات خوددرمانی با کتامین چیست؟
کتامین به عنوان یک داروی مهمانی و خوددرمانی بسیار خطرناک است و ممکن است به مشکلات جدی منجر شود.
در نهایت، کتامین یک داروی چندوجهی با کاربردهای مختلف است که در هر صورت نیاز به مراقبت و مدیریت دقیق دارد. استفاده غیر مسئولانه و بدون نظارت پزشکی از این دارو می‌تواند به عوارض جدی و حتی مرگ منجر شود.
