تیموتی لیری (Timothy Leary)، روانشناس و نویسنده مشهور آمریکایی، یکی از چهرههای برجسته جنبش ضدفرهنگی یا کانتر کالچر در دهه ۱۹۶۰ در ایالات متحده بود. او به خاطر ترویج استفاده از داروهای سایکدلیک، به ویژه LSD (لایزرژیک اسید دی اتیل آمید) ، شناخته میشود. تیموتی لیری توسط ریچارد نیکسون، رئیسجمهور آمریکا، به عنوان “خطرناکترین فرد در ایالات متحده” و در مقابل، آلن گینزبرگ، شاعر معروف، او را “قهرمان آگاهی آمریکایی” توصیف کرد. لیری محققی بود که در طول فعالیتهایش ۳۶ بار دستگیر شد.
زندگی و تحصیلات تیموتی لیری
تیموتی لیری در ۲۲ اکتبر ۱۹۲۰ در ماساچوست به دنیا آمد و در ۳۱ مه ۱۹۹۶ در لسآنجلس درگذشت. او در دانشگاههای مختلف، از جمله هاروارد، تحصیل کرد و مدرک دکترای روانشناسی خود را دریافت کرد. لیری ابتدا به عنوان استاد روانشناسی در دانشگاه هاروارد فعالیت میکرد و مطالعات خود را بر روی اثرات درمانی داروهای روانگردان، بهویژه سایکدلیکها، آغاز کرد.
پروژه تحقیقاتی هاروارد سیلوسایبین
در اوایل دهه ۱۹۶۰، تیموتی لیری و ریچارد آلپرت پروژه سیلوسایبین را در دانشگاه هاروارد آغاز کردند. این پروژه، که به نام پروژه هاروارد سیلوسایبین شناخته میشود، به مطالعه اثرات روانشناختی و درمانی قارچهای سیلوسایبین میپرداخت که حاوی ترکیب سایکدلیک سیلوسایبین هستند. لیری و آلپرت معتقد بودند که این ترکیب میتواند به افراد کمک کند تا تجربیات معنوی عمیقتری را تجربه کنند و همچنین در درمان اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب، و اعتیاد مؤثر باشد.
پژوهشهای آنها شامل دادن دوزهای کنترلشده از سیلوسایبین به داوطلبان و مشاهده تجربیات آنها بود. شرکتکنندگان در این مطالعات شامل دانشجویان، دوستان، و در برخی موارد حتی زندانیان بودند. یکی از معروفترین مطالعات این پروژه، آزمایش کلیسای مارشچپل بود که در آن به گروهی از دانشجویان الهیات در محیطی کنترلشده سیلوسایبین داده شد تا تأثیرات این ماده بر تجربیات معنوی بررسی شود.
به دلیل روشهای غیرسنتی و نقض برخی از پروتکلهای دانشگاهی، پروژه سیلوسایبین با انتقادات زیادی روبرو شد و در نهایت، تیموتی لیری و ریچارد آلپرت از دانشگاه هاروارد اخراج شدند.
حمایت از سایکدلیکها و فعالیتهای عمومی
لیری معتقد بود که مواد سایکدلیک میتوانند آگاهی را گسترش دهند و به افراد کمک کنند تا به درک عمیقتری از خود و جهان دست یابند. شعار معروف او “روشنکردن، تنظیمکردن، بیرونزدن” (Turn on, tune in, drop out) به نوعی دعوت به استفاده از سایکدلیکها برای تغییر دیدگاه و سبک زندگی بود.
پس از اخراج از هاروارد، لیری به یک شخصیت جنجالی و مدافع سایکدلیکها تبدیل شد. او بهطور گستردهای در سخنرانیها، مصاحبهها، و برنامههای تلویزیونی شرکت کرد و به تبلیغ استفاده از سایکدلیکها پرداخت. این فعالیتها باعث شد که لیری بارها با قانون مشکل پیدا کند و چندین بار دستگیر و زندانی شود. در تلاش برای قانونیسازی این مواد، لیری بر این باور بود که سایکدلیکها میتوانند ابزاری برای ارتقاء صلح، خلاقیت، و آگاهی اجتماعی باشند.
مشکلات قانونی، زندان و فرار
به دلیل ترویج استفاده از مواد سایکدلیک، لیری بارها دستگیر شد و به زندان افتاد. در سال ۱۹۷۰، او از زندان فرار کرد و به الجزایر و سپس به سوئیس رفت. بعد از چندین سال فرار و زندگی در تبعید، نهایتاً دستگیر شد و به آمریکا بازگشت و مدت کوتاهی را در زندان گذراند.
در سال ۱۹۶۵، تیموتی لیری برای اولین بار به دلیل حمل ماریجوانا دستگیر شد و محکوم به ۳۰ سال زندان و پرداخت ۳۰,۰۰۰ دلار جریمه شد. لیری این حکم را به دلیل مغایرت قانون مالیات بر ماریجوانا با متمم پنجم قانون اساسی ایالات متحده به چالش کشید و موفق شد. او بار دیگر در سال ۱۹۶۸ به دلیل داشتن ماریجوانا دستگیر و محکوم شد. در سال ۱۹۷۰، لیری با کمک سازمانهای زیرزمینی از زندان فرار کرد و به کشورهای مختلف مانند الجزایر و سوئیس گریخت.
در سال ۱۹۷۲، لیری در افغانستان توسط مقامات آمریکایی دستگیر و به آمریکا بازگردانده شد و به دلیل فرار از زندان به ۵ سال حبس اضافی محکوم شد و در مجموع ۲۰ سال زندان برایش تعیین شد.
میراث و تأثیرات تیموتی لیری
تیموتی لیری به عنوان یکی از چهرههای کلیدی جنبش ضدفرهنگی دهه ۱۹۶۰، تأثیر بسزایی بر جنبشهای اجتماعی و فرهنگی این دوره داشت. او همچنان الهامبخش بسیاری از جنبشها و تحقیقات در زمینه داروهای سایکدلیک است و به عنوان یکی از چهرههای پیشرو در ترویج تحقیقات علمی درباره این مواد شناخته میشود. لیری زندگی پربار و پرماجرایی داشت و با وجود همه مشکلات و جنجالها، تأثیرات عمیقی بر علم روانشناسی، فرهنگ عمومی، و دیدگاه مردم نسبت به داروهای سایکدلیک گذاشت.
مطالب دیگری که ممکنه برات جذاب باشه…
ترنس مککنا کیست ؟ از فلسفه تا سایکدلیک
درمان با مجیک ماشروم: راهکاری نوین برای افسردگی مقاوم به دارو
